مسئولیت مرگ تدریجی دریاچه ارومیه با کیست؟

اورمیا آنلاین: آیا احداث جاده بر روی بزرگترین دریاچه شور جهان ارزش این را نداشت که با هر هزینه ای از برترین تکنولوژی سازه های پل دنیا بهره گرفته شود؟

تا امروز دچار چه کنم نشویم؟ مگر کشورهای صاحب این تکنولوژی پیشنهاداتی را برای احداث پل ندادند؟

در دولت نهم و بدنبال آن در دولت دهم بحث احداث سد در کشور با شدت آغاز شد.هر چند دستیابی مهندسین به سازه های بومی در سد سازی یک مقوله سخت افزاری است و جزء افتخارات بشمار می آید اما  کار مطالعات میدانی و علمی در سدسازی مقوله نرم افزاری محسوب میشود که مدیریتهای زیادی را برای بررسی و تحقیق و مطالعه طلب می نماید.

بخشی از این تحقیق و اظهار نظر قطعا بومی است و مسئولین وقت در استان در هر پست تصمیم سازی و تصمیم گیری و جایگاه کارشناسی در شروع کار مطالعاتی و طراحی دخیل وسهیم بودند. منظور یافتن مقصر و محکوم کردن این و آن نیست بلکه بیان واقعیتی است که آزمون وخطای دیروز ناشی از عدم کار مطالعاتی دقیق و همه جانبه  مرگ تدریجی دریاچه ارومیه را امروز رقم زده است . اگر مدارک و اسناد بررسی میدانی هم ، در آرشیو وجود داشته باشد باید اذعان کرد که مطالعات فراگیر وعلمی نبوده است.

چرا در مدیریت پروژه عنوان می کنند ۸۰درصد طراحی و ۲۰ درصد اجرا ؟ قطعا راه سازی و تامین آب منطقه و احداث سد برای تامین برق مطالعات زمانبر ،علمی و خرد جمعی را طلب می کند. اگر به آرشیو سخنان مسئولین دولتی و استانی در افتتاح طرحها نظری بیاندازیم همه با شور و حرارت از افتتاح حرف می زنند و کنار سد و جاده  عکس یادگاری میگیرند، غافل از اینکه صرفا توزیع آب در مناطق کشاورزی نمی تواند توجیه گر احداث سد در منطقه باشد و هر کارشناس در حد معمول هم می تواند براحتی این نتیجه را بگیرد که بستن آب رودخانه بر روی دریاچه ارومیه  و به جای آن ریختن خاک در کف دریاچه دیر یا زود خشکی دریا را بهمراه خواهد داشت .

سه وزارتخانه راه و کشاورزی و نیرو ،هم پوششی علمی و میدانی برای کار تحقیقاتی و مطالعاتی انجام ندادند.

وزارت راه بدنبال ساخت  راه ها بود و کاری با محیط زیست و جنگل و دریا و رود نداشت. و برای وزارتخانه راه فرقی نمی کرد  که  احداث جاده  با خاکریزی در کف دریاچه ارومیه حاصل شود .

همیشه راحترین راه کار بهترین راه کار نیست  . برای بهترین و برترین راه کار باید از فکر و اعتبار مالی هزینه کرد . آیا احداث جاده بر روی بزرگترین دریاچه شور جهان ارزش این را نداشت که با هر هزینه ای از برترین تکنولوژی سازه های پل دنیا بهره گرفته شود؟ تا امروز دچار چه کنم نشویم؟ مگر کشورهای صاحب این تکنولوژی پیشنهاداتی را برای احداث پل ندادند؟  ابتکار و خلاقیت زمانی  موثر است که از پشتوانه عقلانیت و علمی برخوردار باشد. وزارتخانه راه باید به این مهم توجه میکرد که نکرد! و جاده میان‌گذری از کف دریاچه ارومیه عبور داد و بخشی از آن را پل احداث کرد که نسل های بعدی که دریاچه ارومیه را ندیده اند!! خواهند گفت باصطلاح این پل  در بیابان شوره زار برای چی بود؟ آیا ارزش داشت برای کم کردن فاصله زمانی این همه خاک در دل دریاچه ریخته شود و آسیب جدی به دریاچه وارد شود.! آیا مسئولین وقت صرفا در جهت صرفه جویی، از روش های جدید و پل های مدرن بهره نگرفتند !

از سوی دیگر در چند سال گذشته   وزارت کشاورزی کرارا اعلام کرده که سیاست این وزارتخانه توزیع و تامین آب برای کشاورزان است و بحث دریاچه مربوط به حوزه تصمیم گیری این وزارتخانه نمی باشد

در این مدت کدام مسئول به معاون وزیر یادآوری کرد که برداشت از منابع آبی کشور بویژه منطقه باعث خشک شدن دریاچه ارومیه و نهایتا به خانه خراب شدن ۸ هزار کشاورز و باغدار اطراف دریاچه ارومیه منجر خواهد شد.

فارغ از بحث آمارهای اعلامی باید اذعان داشت که کشاورزی به روش سنتی همچنان حرف اول را در منطقه میزند  که هم شیره جان دریاچه را کشید و هم زمین‌های کشاورزی را به شوره‌زار تبدیل کرد. مسئولیت بررسی و نظارت بر چاه های غیر مجاز در مناطق کشاورزی در اطراف دریاچه ارومیه  با کدام سازمان است؟مسئولیت نظارت بر تغییر الگوی کشت باغات انگور به باغ سیب که رمق آب های زیر زمینی و چاه های منطقه را کشیده با کدام سازمان است؟

«وزارت نیرو» هم مدعی است که  وظیفه‌اش تامین برق می باشد و با مسائل محیط‌زیستی و خشک شدن دریاچه‌ها کاری ندارد و وزیر وقت نیرو با افتخار می گوید:

  (مجید نامجو  در جمع خبرنگاران افزود:در هشت سال گذشته ۲۰ میلیارد و ۷۰۳ میلیون متر مکعب بر حجم ذخیره سدهای ساخته شده در کشور افزوده شد و مجموع مخازن سدهای کشور به ۵۲٫۳۷۸ میلیارد متر مکعب رسید.به گفته وزیر نیرو در هشت سال گذشته ۶۹ سد ساخته شد به گونه‌ای که حجم ذخیره سدها از ۱۸ میلیارد و ۲۷۵ میلیون متر مکعب به ۲۰ میلیارد و ۷۰۳ میلیون متر مکعب رسیده است. /۱۳ مرداد ۹۲  منبع:فارس )

وزیری که  گزارش سدسازی در هشت سال گذشته را میدهد بی آنکه اشاره ای به تبعات بستن مسیر رودهایی که حیاتبخش دریاچه ارومیه هستند داشته باشد.اگر به آرشیو افتتاح سدها مراجعه شود مصاحبه ها به همراه عکس های یادگاری را خواهید دید که عالمانه از احداث پل بر روی دریاچه ارومیه و احداث سدها بر رودخانه ها سخن گفته اند و تعارفات و تشکر از این همه تلاش را جاری و ساری نموده اند. دریغ از بحث کارشناسی و انتقاد مسئولانه. در حالیکه مردم عادی در اخبار سایتها در زمان افتتاح نظراتی را منعکس کرده اند که امروز شاهد تحقق آن نظرات هستیم یعنی مرگ تدریجی دریاچه..

مسئولینی که تعارف کردند و وزارتخانه هایی که با هم غریبی کردند تا اینکه دریاچه ارومیه غریب افتاد.

دردآورتر اینست که امروز از مسئولین وقت دخیل و سهیم در بحران دریاچه ارومیه کسی زیر بار مسئولیت نمیروند و گفتمان از دریاچه  ارومیه را برنمیتابند و شوره زاری دریاچه را به تغییرات اقلیم آب و هوا ارتباط می دهند!  و لذا این وسط قربانی‌ شدن دریاچه‌ای مثل ارومیه هرگز مسئولیتی را متوجه وزارتخانه و سازمان و شخصی نمی‌کند.

هرچند با اهتمام دکتر روحانی کارگروهی تشکیل شد و از اولین جلسه دولت یازدهم بحث توجه به دریاچه ارومیه کلید خورد ولی شرایط پس رفت دریاچه ارومیه و بی تدبیری های مسئولین سابق کار را برای کار گروه بسیار پیچیده و مشکل کرده است. ولی همچنان امیدوارم هستیم انشاا..

محمود عباسی چهارراهی  

بیشتر در وب سایت اورمیا آنلاین   کلیک کنید    منتظر شما هستیم