زلزله نفتی در راه است؛ کاری کنیم

«زلزله نفتی در راه است؛ کاری کنیم»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش  عنوان  به قلم حمیدرضا عسگری است که در آن می‌خوانید؛ چه رنج ها و مشقت های بسیار که این طلای سیاه برسر این مملکت نیاورده، از زمان ملی شدنش که جانفشانی ها شد و تا حال که به ابزاری برای اعمال خواسته های سیاسی تبدیل شده است. از همه بدتر اینکه اتکا به درآمدهای نفتی کشورمان را به یک اقتصاد تک محصولی تبدیل کرده و با کوچکترین نوسانات در قیمت نفت دچار تغییر و تحولات گسترده می شود.

هرکدام از این نوسانات گرفتاری های خاص خود را دارد، به طوری که افزایش قیمت آن موجب افزایش نقدینگی می شود و آمار تورم را بالا می برد و کاهش آن برنامه ریزی های اقتصادی و بودجه کشور را مورد تهدید قرار می دهد. هرچقدر برنامه های اقتصادی ما از واقعیت های نفتی فاصله بگیرد، اوضاع اقتصادی کشور به سمت رکود پیش خواهد رفت. امری که درحال حاضر شاهد به وقوع پیوستن آن هستیم. قیمت نفت در یک هفته اخیر به زیر 80 دلار کاهش یافته و این هشداری جدی برای اقتصاد ما محسوب می شود. افزایش تولید از سوی کشورهای نفت خیز همچون عربستان و دیگر اعضای اوپک باعث کاهش تقاضا و افزایش ذخایر استراتژیک قدرت های بزرگ گردیده است. ضمن اینکه بسیاری از رقبای ایران در اوپک روزانه بر میزان تولید نفت خود می افزایند. نکته جالب در این میان اینکه افغانستان نیز به عنوان همسایه ایران، درحال تبدیل شدن به یک کشورنفتی می باشد. بهره برداری این کشور از میدان نفتی آمودریا، تاثیر بسیاری در معادلات نفتی ایران خواهد گذاشت.

 همچنین اوضاع بد اقتصادی در یونان و اسپانیا، فعالیت کارخانجات تولیدی و صنایع را در اروپا به سمت رکود کشانده و عملاً مصرف نفت آنها کاهش یافته است. همچنین از میزان فعالیت های تولیدی چین به عنوان یکی از پرمصرف ترین منابع نفتی درجهان، کاسته شده و تقاضای قبلی برای واردات نفت را کاهش داده است. اوضاع کنونی از چند منظر خطر وهشداری جدی برای اقتصاد کشور ما تلقی می شود:

 1- پس از آنکه نتایج مثبتی در گفتگوهای ایران با 1+5 حاصل نشد، کشورهای غربی اعلام کردند که هیچ عزمی برای تعلیق و کاهش تحریم های درنظر گرفته شده ندارند. براساس تحریم های غرب، واردات نفت ایران به اروپا از آغاز ماه جولای (11 تیرماه) قطع خواهد شد و دیگر نفتی از ایران خریداری نمی گردد. ضمن اینکه در ادامه، فعالیت های بانک مرکزی نیز مورد تحریم قرار می گیرد و دیگر امکان نقل و انتقال وجوهات خارجی برای ما میسر نخواهد بود و نمی توانیم مبالغ حاصل از صادرات را جا به جا کنیم.

 2- درحال سپری کردن دورانی هستیم که علاوه بر رکود اقتصاد جهانی، اقتصاد داخلی نیز بیمار و ازپا افتاده شده است. تعطیلی واحدهای تولیدی و صنایع، افزایش هزینه های تولید، متکی شدن بازارهای داخلی به امر واردات، گرانی قیمت ها و تورم و... همگی فشارمضاعفی را به اقتصاد کشور وارد کرده و اعمال تحریم ها، ضربه ای مهلک بر تن بیمار اقتصاد داخلی خواهد بود. در این صورت ما با معضل کاهش درآمدها مواجه می شویم و قطعاً به سبب تحریم های یادشده در تامین واردات و مایحتاج کشور دچار مشکل خواهیم شد.

 3- عامل مهم دیگر پیش بینی نفت 86 دلاری در بودجه امسال می باشد. دوران خوشی که نفت 100 دلاری ، ما را از واقعیات و روی خشن نفت غافل کرده بود به سرآمده و اکنون زمان پیکار و مدیریت اوضاع می باشد. بسیاری از فعالیت های اقتصادی کشور براساس نفت بالای 86 دلار طرح ریزی شده و قطعاً کاهش قیمت نفت به زیر سقف بودجه مشکلات فراوانی را در طراز پرداخت ها برای کشور به وجود خواهد آورد.ما تجربه گذراندن دوران هایی را که قیمت نفت به زیر قیمت مصوب بودجه رسیده است را داریم،اما در وضعیت کنونی پیش بینی می شود که نفت به زیر50 دلار برسد. با توجه به در پیش بودن تحریم های نفتی و کارشکنی های برخی کشورها همچون عربستان در افزایش بی رویه تولید نفت، وضعیت مناسبی برای اقتصاد کشور متصورنیست.

به نظر نمی رسد بتوان جلوی این زلزله نفتی را گرفت اما دلیلی هم برای دست روی دست گذاشتن ما وجود ندارد. ابزارهایی همچون اوپک و مذاکرات هسته ای در مقابل ما وجود دارد که می توانیم از آنها در راستای کاهش خسارات احتمالی استفاده کنیم. هرچند بخشی از این کاهش قیمت نفت مربوط به اقتصاد جهانی می باشد اما بخشی از آن همچون افزایش تولیدات بی رویه ازسوی عربستان و برخی دیگر کشورها جنبه سیاسی دارد و هدفی جز فشار به ایران را ندارند. دیپلماسی نفتی ما باید اعضای اوپک را متقاعد کند که از میزان 30 میلیون بشکه در روز بکاهد تا ارزش نفت تا این حد کاهش نیابد.