72 درصد پیام نوری ها، علوم انسانی می‌خوانند
نام دانشگاه «پیام نور» در چند سال اخیر همچون نام دانشگاه آزاد اسلامی برای بسیاری آشناست و شاید کمتر منطقه ای را بیابید که در کنار یک واحد دانشگاه آزاد، یک واحد پیام نور هم نداشته باشد.
در شهرستان‌های کوچک هم یک واحد دانشگاه پیام نور و آزاد را می‌بینید! در حال حاضر دانشگاه پیام نور با داشتن بیش از یک میلیون دانشجو از مجموع یک میلیون و 800 هزار دانشجوی کشور، یکی از بزرگترین سهامداران نظام آموزشی کشور در تربیت نیروی انسانی محسوب می‌شود.
این دانشگاه که بنا به آموزش غیرحضوری و نیمه حضوری داشت، اکنون با توسعه رشته‌های فنی و مهندسی و علوم پایه، تلاش دارد سهم 72 درصدی دانشجویان رشته‌های علوم انسانی را کاهش داده و با سنگین کردن آن سوی کفه ترازوی نسبت رشته ای، سهم نامتوازن رشته‌ها در آموزش عالی را سامان بخشد. در گفت وگو با دکتر عبدا... معتمدی، معاون آموزشی دانشگاه پیام نور، وضعیت آموزشی این دانشگاه و برنامه‌های ارتقای کیفی آن را بررسی کردیم.
* برای بالا بردن کیفیت آموزشی در دانشگاه پیام نور چه برنامه‌هایی دارید؟ چون تکلیف پیام نور در شکل آموزشی آن هنوز مشخص نیست که بناست شکل حضوری داشته باشد یا نیمه حضوری یا غیرحضوری؟
** بحث کیفیت آموزشی در سه سال اخیر، شعار دانشگاه پیام نور بوده است. ما کمیت را محدود کرده ایم و در برخی جاها، مراکز و واحدهای پیام نور با هم ادغام شده‌اند. در تهران بیش از 10 واحد و مرکز با هم ادغام شده اند. بنابراین دیگر برنامه خاصی برای رشد کمی نداریم. جهت گیری دانشگاه روی ارتقای کیفیت آموزشی است. از جمله شاخص‌های ارتقای کیفی دانشگاه هم جذب اعضای هیأت علمی با مدرک phd است، بویژه در دوره‌های جدید به دنبال جذب این افراد هستیم تا هرم هیأت علمی این دانشگاه اصلاح شده و تعداد استادیاران هم افزایش یابد.
البته بیش از 400 نفر از مربیان ما در حال تحصیل در دوره دکتری هستند که پس از دانش آموختگی، هرم هیأت علمی ما را اصلاح می‌کند. ساماندهی مسایل آموزشی دانشجویان هم از مهم ترین برنامه‌های ماست.
* البته سیستم گلستان در ارایه خدمات آموزشی در بسیاری از مواقع نقص فنی دارد!
** ببینید سیستم گلستان، سیستم یکپارچه ای هست که بیش از یک میلیون دانشجو، خدمات می‌دهد. در دوسال اخیر موضوع آموزش الکترونیک را با جهت گیری تندی پیش برده‌ایم، برای 40 رشته دوره ارشد از وزارت علوم مجوز گرفته و برای تمام منابع این 40 رشته محتوای الکترونیکی آماده کرده ایم تا دانشجویان در کلاسهای مجازی به صورت آنلاین حضور پیدا کنند. همچنین برای تمامی 100 رشته دوره کارشناسی ارشد، محتوای الکترونیکی تهیه کرده ایم تا دانشجویان پذیرش عادی که تمایلی به حضور در کلاسهای دروس نظری ندارند، بتوانند از طریق آموزش الکترونیکی، خدمات آموزشی دریافت کنند.
دانشجویان ارشد این دانشگاه از سال گذشته، در همین سیستم گلستان دو گزینه برای انتخاب دروس دارند، عادی و الکترونیکی و دانشجو هر جا که مشغول تحصیل است می‌تواند آموزش از راه دور ببیند. یکی از خدمات دیگر این دانشگاه این است که دانشجویان برای آزمون هایشان هم نیاز نیست حتما به مرکز دانشگاهی که قبول شده اند بروند، اگر در نزدیک واحد پیام نور محل اسکانشان ثبت کنند، سوالات آزمون را برایشان به آن مرکز می‌فرستیم و دانشجو بدون اینکه بخواهد جابه جا شود، امتحان می‌دهد.
* با توجه به خودخوان بودن دروس پیام نور، برنامه ای هم برای به روز شدن و کامل شدن منابع درسی آن دارید زیرا بخشی از منابع درسی این دانشگاه از دیگر انتشارات کتب درسی است؟
** برای نگارش منابع بیش از دو هزار عنوان سرفصل درسی که انتشارات پیام نور آن کتابها را ندارند، فراخوان دادیم، زیرا روش آموزشی دانشگاه پیام نور، محتوامحور است و منابع درسی باید امکان خودخوان بودن را داشته باشند. از سوی دیگر منابع درسی دانشگاه باید به روز باشند، بنابراین به جز یک هزار عنوانی که قبلا تولید محتوا کردیم، فراخوان نگارش دو هزار عنوان منبع جدید هم داده شده است. این فرآیند با پشتوانه علمی قوی آغاز شده تا کیفی بخشی به آموزش در دانشگاه پیام نور را محقق سازد.
* با توجه به اینکه منابع درسی دانشگاه پیام نور به شیوه آموزشی خودخوان تالیف می‌شود، پس چرا برخی از رشته‌ها که کتاب محور نیستند، همچون مهندسی کشاورزی یا مهندسی پزشکی در میان رشته‌های این دانشگاه جا گرفته؟ درواقع توسعه رشته‌ها در این دانشگاه بر چه اساسی بوده است؟
** شرایط علمی و اجتماعی اقتضا می‌کند که رشته‌های دانشگاهی متناسب با نیاز جامعه توسعه یابند. دانشگاه پیام نور نمی تواند در همان تعداد رشته معدودی که داشته ساکن بماند و باید نسبت به تقاضاهایی که وجود داشته و دارد، رشته‌های جدید بیاورد و استاد و منابعش را تامین کند. اینکه چون پیام نور محتوای درسی چنین رشته‌هایی را ندارد پس آن را راه اندازی نکند، درست نیست.این‌ها، رشته‌های متداول دانشگاهی است و سابقه علمی دارند. در سال‌های اخیر رشته‌های فنی و مهندسی به صورت مجازی در بسیاری از دانشگاه‌ها ارایه شده و می‌شود. دانشگاه پیام نور از گذشته رشته‌های علوم پایه را داشته است، مگر این رشته‌ها به کارگاه و کلاس نیاز نداشتند. شرایط آموزشی این‌طور بوده که حضور در کلاسهای نظری اختیاری اما در کلاسهای عملی، اجباری است. دانشگاهی که رشته شیمی و فیزیک می‌گذارد، کارگاهش را هم می‌گذارد و دانشجو ملزم به حضور است. با توجه به جهت گیری‌های جدید وزارت علوم در طرح آمایش و براساس برنامه پنجم توسعه مبنی بر کاهش دانشجویان علوم انسانی است و افزایش رشته‌های فنی- مهندسی، ما نیز بنا را به توسعه این رشته‌ها گذاشته ایم. اکنون به طور متوسط بیش از 50 درصد دانشجویان کشور در رشته‌های علوم انسانی تحصیل می‌کنند که این نسبت در پیام نور، 72 است. جهت گیری وزارت علوم این است که این نسبت در کل کشور از 50 درصد به 36 درصد برسد و این درصد کاهش در پیام نور 50 درصد است. البته تمام رشته‌های فنی مهندسی هم که راه اندازی شده، عمدتا در مراکز استانها بود که امکانات آموزشی داشته باشند.
* یعنی دانشجویان این رشته‌ها نگران کمبود امکانات نباشند؟
** همین‌طور است، چون راه اندازی این رشته‌ها با تدبیر انجام شده است.
* با توجه به توسعه این رشته ها، چه تدبیری برای اصلاح هرم هیأت علمی در این دانشگاه دارید؟
** تا پایان برنامه پنجم توسعه، نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه‌های دولتی باید یک به 18 شود و در پیام نور یک به 250 که امیدواریم تا پایان امسال به این شاخص برسیم. با وجود یک میلیون دانشجو باید حدود 4 هزار هیأت علمی داشته باشیم که در حال حاضر حدود سه هزار و 500 عضو هیأت علمی داریم که با احتساب بورسیه‌ها و جذبهای جدید، این تعداد تا پایان امسال به 4 هزار نفر می‌رسد. البته این نسبت در برخی از رشته‌ها متفاوت است چون بخشی از آموزش ها، الکترونیک بوده و دانشجو الزامی به حضور ندارد.
قدس آنلاین/
