عوامل فروپاشی اسرائیل از منظر تحلیلگران سیاسی داخلی

تحلیلگران مسائل سیاسی بر این باورند که به بن بست رسیدن فرایند سیاسی سازش و انزوای بین المللی تل آویو و افزایش مظاهر سلب مشروعیت از اسرائیل ، این رژیم را در آستانه فروپاشی قرار داده است.

  چند ماهی است که مفسران و سیاستمداران اسرائیلی از وقوع سونامی سیاسی در اسرائیل سخن به میان آوردند و مقصود آنها اساسا عواقب و پیامدهای ناشی از به بن بست رسیدن مذاکرات سازش و مراجعه فلسطینیان به سازمان ملل متحد برای اعلام تشکیل دولتشان بود. 

بسیاری از این نوع تعبیرها یعنی سونامی سیاسی خشم رهبران اسرائیل خصوصا راستگرایان افراطی حاکم درتل آویو را برانگیخت زیرا نتیجه چنین تحلیل هایی این است که اسرائیل باید در برابر تشکیلات خودگردان فلسطین از خود نرمش سیاسی نشان دهد درحالی که نشان دادن هرگونه نرمش سیاسی دربرابر فلسطینیان با دیدگاهها و استراتژی مقامات رژیم اسرائیلی تناقض دارد.

به اعتقاد مقامات رژیم اسرائیل سازش با فلسطینیان بدتر از هر نوع شری است پس به زعمشان باید جلوی آن را به هر بهایی گرفت.

اما مضمون عواقب و پیامدهای این سونامی سیاسی که مفسران اسرائیلی از آن سخن گفتند اساسا دو بعد دارد یکی انزوای بین المللی اسرائیل ودوم افزایش مظاهر سلب مشروعیت از اسرائیل.

در وهله اول، طیف راستگرای حاکم در اسرائیل بویژه جریان های بسیار تندروی کاملا اطمینان دارند که می توانند بر همه چیز غلبه یابند البته تا زمانی که ایالات متحده آمریکا در کنارشان ایستاده باشد.

به اعتقاد راستگرایان افراطی اسرائیل ایالات متحده فقط دولت آمریکا نیست بلکه دولت آمریکا همان حزب راستگرای افراطی در آمریکاست خواه از حزب سیاسی جمهوری خواه باشد یا از حزب مذهبی انگلیسی .

اسرائیلیها در محاسبات ساده خویش اینگونه تصور می کنند که آمریکاییها(اعم از طیف جمهوری خواه و دموکرات ) اسرائیل را از هرگونه تغییرات که در دو سطح منطقه ای و بین المللی رخ داده است، بر کنار کرده اند و می گویند آنچه را که آنها در داخل اسرائیل تحقق بخشیدند ضامن ادامه حیات سیاسی شان تا ابد می باشد.

اما حوادث زیادی در ایالات متحده رخ داده است از جمله آنها بحران اقتصادی شدید در آمریکا است که تاکنون هیچ راه حلی برای آن پیدا نشده و این بحران جایگاه آمریکا درجهان را بطور مداوم در سراشیبی سقوط و عقبگرد قرار داده است.

اتحادیه اروپا نیز از ادامه مناقشه اعراب و اسرائیل و از ایستادگی مداوم آمریکا در کنار اسرائیل چه با دلیل وچه بدون دلیل خسته و کاسه صبرش لبریز شده به همین خاطر بود که درخواست فلسطینیان برای برسمیت شناخته شدن دولت فلسطین برخلاف آنچه که اسرائیل می خواست از حمایت فزاینده اکثر کشورهای اروپایی برخوردار گردید ولی دولت آمریکا اروپا را از اتخاذ چنین تصمیمی منع نکرد.

اما جامعه بین المللی عموما و کشورهای بی طرف خصوصا یا کشورهایی آسیایی و آمریکای لاتین بعید نیست چنین موضعی را اتخاذ کنند زیرا آنها از زمان های بسیار دور هم موافق با اسرائیل نبودند.

ولی تغییر و تحولات منطقه ای طی نه ماهه اخیر با قدرت و شتاب بیشتری همچنان در جریان است که در اصطلاح به آن "بهار عربی" می گویند.

اسرائیل در ابتدا موضع انتظار را اتخاذ کرد به این امید که این بهار عربی به زمستان اسلامی تبدیل شود واین بهار عربی ائتلاف اسرائیل با غرب را عمیق کند و ارزش اسرائیل را در جنگ تمدنها بالا ببرد.

با گذشت زمان اسرائیل احساس خطر کرد نه فقط به خاطر این انتظار بلکه به خاطر خویشتنداری و خودداری از ظاهر شدن دربرابر این موج بیداری .

با وجود اینکه حضور بسیار قوی اسرائیل در میان توده عربی و گروههای تاثیر گذار ادامه داشت اما این رژیم ناخداگاه در برابر موجی از اعتراضات و پدیده خصومت در کشورهای تونس و مصر قرار گرفت.

قطعا نقش ترکیه درمعادلات منطقه ای بتدریج ضعیف خواهد شد. ترکیه ای که بزرگترین همپیمان اسرائیل در منطقه بود و تلاش می کرد تا از موضع ائتلاف با تل آویو به موضع خصمانه با این رژیم روی آورد و بدین ترتیب احتمالات تبدیل شدن آنکارا به یک دشمن برای اسرائیل قوت بیشتری به خود بگیرد.

درسایه چنین وضعیتی، جایگاه آمریکا درجهان رو به ضعف نهاد وروابطش با اسرائیل به سوی خطری پیش رفت که برای دولت آمریکا بسیار دشوار بود که از ترکیه بخواهد به اختلافات و تیرگی روابطش با اسرائیل پایان دهد.

چون نشانه های زیادی هست که نشان می دهد که آمریکا خودش هم از رفتار و منش سیاسی رهبران راست گرای اسرائیل رنج می برد و برای اثبات این ادعا اظهارات رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا درباره اسرائیل است که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اسرائیل را فردی زشت و ناپسند توصیف می کند.

واقعیت تیرگی روابط بین رژیم های آمریکا و اسرائیل در پی عدم اجابت تل آویو به مطالبات و منافع آمریکا بر هیچ کس پوشیده نیست خواه در خصوص فرایند سازش با فلسطینیان باشد خواه درباره حل اختلافات و عذرخواهی از ترکیه باشد.

با تمام این مقدمات اتفاقی نیست که اسرائیل در ابتدای ماه سپتامبر خودش را در برابر پدیده تنش در روابط با ترکیه یافت و براساس ارزیابیهای شورای امنیت ملی اسرائیل، تل آویو احتمالا با گزینه تبدیل شدن مصر دوست به یک دشمن و انزوای بین المللی در سازمان ملل با وجود وتوی آمریکا مواجه گردد .

شاید به همین دلیل بود که ایهود باراک وزیر جنگ اسرائیل در نشست هفتگی اخیر کابینه خواستار برگزاری جلسه فوق العاده کابینه امنیتی (7نفره) برای بحث و بررسی درباره عمق وخامت جایگاه سیاسی اسرائیل شد.

باراک با اشاره به انقلاب ها در مصر و برخی از کشورهای عربی در توضیح این درخواستش گفت: اطراف ما شکل بزرگی به خود گرفته است شامل حوادثی است که برای ما با ترکیه و مصر و فلسطینیان رخ داد، واین موضوع مربوط به یک سلسله حوادث و رخ دادهایی است که تحت سیطره و کنترل ما نیست اما این حواثد قطعا می تواند بر ماهیت حضور ما در اسرائیل تاثیر بگذارد.

باراک ابراز عقیده کرد که گرمی روابط تل آویو با واشنگتن از بین رفته است و باید علت از بین رفتن این گرمی رایافت همانطور که ما ناچار هستیم جایگاه خودمان را دربرابر کمیته چهارجانبه بین المللی و اروپاییها پیش از تصمیم سازمان ملل مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

درواقع این روزها اسرائیل شدیدا احساس می کند با فاجعه ای عمیق و بزرگ روبرو شده است و این موضوع را می توان در نظر "آری شافیت" مفسر سیاسی روزنامه عبری زبان هآرتص یافت هنگامی که می گوید: نخست وزیراسرائیل طی دو سال اخیر مثل یک فرد سردرگم و گیج خود را به فلسطینیان نشان داد و بینامین نتانیاهو طی ماههای اخیر مثل یک فرد بزرگوار در برابر ترکیه عرض اندام کرد.

اما نتیجه سیاسی این بزرگواری نتانیاهو و افیگدور لیبرمن وزیر خارجه اش این بود که موضع اسرائیل در نزاع و جنگ خود با فلسطینیان قبل از اینکه آتشفشان خشم عربها از حکام مستبد منفجر شد را بازهم نرم نکرد.

در نتیجه سیاست بزرگوارانه حزب لیکود، اسرائیل در دوران بی ثباتی شدید منطقه، نزاع و دعواهای خود را با ترکیه شدت بخشید و این دعواها به قدری بالا گرفت که ترکیه سفیر اسرائیل از آنکارا اخراج کرد که بازتاب این تصمیم فرار سفیر اسرائیل از قاهره و فروپاشی ائتلاف با بزرگترین قدرت در شمال بود که هدایت از بین بردن صلح با قدرت بزرگ درجنوب را منهدسی می کرد.

نخست وزیر اسرائیل و وزیر امور خارجه اش به جای اینکه جایگاه اسرائیل را در برابر توفان های آینده منطقه ای تقویت کنند بدون هرگونه مانعی زمینه فروپاشی سیاسی امنیت ملی را فراهم کردند و بر موضع تضعیف اسرائیل و انزوای کاملش پافشاری نمودند.

رژیم اسرائیل اینک کاملا قانع شده که جایگاه دولت یهود تحت حاکمیت راستگراهای افراطی در این جهان متغیر بسرعت مخدوش شده است وماههای آینده نه تنها تعیین وضعیت این جایگاه سرنوشت ساز خواهد بود بلکه برای روشن شدن وضعیت داخلی این رژیم هم بسیار مهم خواهد بود.

بنابراین امروز برای اسرائیلیها قبول دولتی که آنها را به سوی انزوای بین المللی و بحران های اجتماعی و سیاسی سوق می دهد، بسیار دشوار است .

تهیه و تنظیم : شبکه ندای قدس