شکل‌گیری ساختار و تشکیلات جنبش غیرمتعهدها
حمایت از حق تعیین سرنوشت، حاکمیت و استقلال ملی و یکپارچگی سرزمینی کشورها، مخالفت با آپارتاید، عدم الحاق به پیمان‌های نظامی چند جانبه و ... از جمله اصول و اهداف اولیه جنبش غیرمتعهدها در آغاز شکل‌گیری عنوان شد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) جنبش عدم تعهد در خلال نظام دو قطبی سرمایه‌داری و کمونیسم و فضای جنگ سرد توسط کشورهای در حال توسعه در سال 1961 پایه‌گذاری شد. گام اصلی و اولیه تشکیل جنبش عدم تعهد در کنفرانس آسیا ـ آفریقا در باندونگ در آوریل سال 1995 میلادی برداشته شد، که طی آن 29 تن از سران کشورهایی که عمدتا از نسل قبلی کشورهای استعمار شده به حساب می‌آمدند با هدف تعیین و ارزیابی مسائل جهانی در باندونگ ـ اندونزی گردهم آمدند. در این کنفرانس اصول ده‌گانه باندونگ مشخص شد. این اصول متعاقبا به عنوان اهداف اصلی جنبش عدم تعهد تعیین شد. اجرای این اصول معیار ضروری عضویت در جنبش عدم تعهد معرفی و تا اوایل دهه 1990 به عنوان جوهره اصلی جنبش قلمداد می‌شد.
در سال 1960، در اثر نتیجه حاصله از کنفرانس باندونگ، کشورهای عضو جنبش در خلال پانزدهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصمیم به گسترش اعضا گرفتند و در همان سال 17 کشور جدید آفریقایی و آسیایی به عنوان عضو جدید پذیرفته شدند. نقش اصلی در این فرایند را رهبران برخی کشورها از جمله جمال عبدالناصر از مصر، نهرو از هند، احمد سوکارنو از اندونزی، تیو از یوگوسلاوی و نکروما از غنا ایفا نمودند.
6 سال پس از کنفرانس باندونگ، کشورهای عضو جنبش عدم تعهد یک مبنای وسیع‌تر جغرافیایی را در اولین کنفرانس سران در بلگراد در سپتامببر 1961 بنا نهادند. در این کنفرانس 25 کشور شرکت کردند: افغانستان، الجزایر، یمن، میانمار، کامبوج، سریلانکا، کنگو، کوبا، قبرس، مصر، اتیوپی، غنا، گینه، هند،اندونزی، عراق، لبنان، مالی، مراکش، نپال، عربستان، سعودی، سومالی، سودان، سوریه، تونس و یوگسلاوی.
بنیانگذاران جنبش عدم تعهد ترجیح دادند برای جلوگیری از الزامات بروکراسی یک سازمان، این تشکل را بعنوان جنبش معرفی نمایند. معیار‌های عضویت در جنبش عدم تعهد که در نشست مقدماتی در قاهره در سال 1961 قبل از اجلاس سران در بلگراد مشخص گردید موید این است که جنبش قصد ندارد یک نقش انفعالی در عرصه بین‌المللی ایفا نماید و به دنبال اتخاذ مواضعی مستقل برای انعکاس منافع کشورهای عضو می‌باشد.
بنابراین اهداف اولیه جنبش عدم‌تعهد بر اصول ذیل استوار گردید:
حمایت از حق تعیین سرنوشت، حاکمیت و استقلال ملی و یکپارچگی سرزمینی کشورها، مخالفت با آپارتاید، عدم الحاق به پیمان‌های نظامی چند جانبه و استقلال کشورهای عضو از قدرت‌های بزرگ و نفوذ در بلوک بندی‌های سیاسی، مبارزه علیه امپریالیسم در تمامی اشکال و ظهور، مبارزه علیه استعمار، استعمار جدید، نژادپرستی، اشغال و تسلط خارجی، خلع سلاح، عدم دخالت در امور داخلی کشورها و همزیستی مسالمت آمیز میان ملت‌ها، رد استفاده از تهدید به زور در روابط بین‌الملل، تقویت سازمان ملل، دمکراتیزه نمودن روابط بین‌الملل، توسعه اقتصادی اجتماعی و بازسازی سیستم اقتصادی بین‌المللی و همچنین همکاری بین‌المللی در موقعیت برابر.
در خلال قریب به گذشت 50 سال از تشکیل جنبش عدم تعهد و افزایش اعضای آن با تنوع ایدئولوژی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، اهداف و اصول اولیه آن کماکان حفظ شده است. این در حالی است که بعد از فروپاشی نظام دو قطبی و اضمحلال بلوک کمونیستی در جهان، بسیاری فلسفه ادامه حیات جنبش عدم تعهد را زیر سوال بردند، لیکن کشورهای عضو جنبش عدم علاوه بر تاکید بر الزامات ادامه فعالیت جنبش در عرصه بین‌المللی، نشان دادند که قادر بر برطرف نمودن اختلافات و پایه‌گذاری مبنای مشترک برای همکاری‌های دوجانبه و حفظ ارزش‌های مشترک می‌باشند.
