حضورایران در اجلاس مکه و تاثیرات آن

«حضورایران در اجلاس مکه و تاثیرات آن»عنوان سرمقاله روزنامه آفرینش به قلم    حمیدرضا عسگری است که در آن می‌خوانید؛"با افزایش تنش های سیاسی در منطقه و به ویژه درگیر بودن مسلمانان در بطن این تحولات، کشورهای صاحب نفوذ و قدرت در منطقه همچون ایران و عربستان، هریک به دنبال ایفای نقش و دفاع از حوزه های نفوذ خود می باشند. اما در یک سال گذشته با آغاز انقلاب های منطقه رویارویی این دو قدرت منطقه ای به سخت ترین دوران خود رسیده و باعث اختلافات سیاسی فراوان شده است". این پیش زمینه ای بود تا فضا را برای بررسی اهداف برگزاری و حضور ایران دراجلاس مکه را فراهم و به نکاتی در این زمینه اشاره کنیم.

1-اهداف عربستان از برگزاری اجلاس مکه؛

با نگاهی به تحولات کشورهای عربی مشاهده می کنیم نقشی که آل سعود در میان انقلاب های منطقه بازی کرده، تماماً درمقابل مردم و انقلابیون بوده است. حمایت حکام عربستان از دیکتاتورها و پناه دادن به آنها باعث مخدوش شدن چهره سیاسی- اسلامی آل سعود گردیده است. از سوی دیگر چند ماهی است برخی شهرهای شرقی عربستان دستخوش اعتراضات مردمی گردیده و موجب درگیری میان مردم و نیروهای امنیتی شده است. لذا آل سعود از برگزاری این نشست قصد دارد :

-چهره مخدوش شده خود را در بین انقلابیون منطقه همچون مصر، بحرین و تونس بازسازی کند و مانع از این شود که به عنوان کشوری حامی دیکتاتور شناخته شود.

- با این اقدام قصد دارد نشان دهد که نقش عربستان به عنوان پدر اعراب همچنان برجای خود باقی است و محور تصمیم گیری در امور مسلمانان منطقه و جهان می باشد.

- آرام جلوه دادن اوضاع داخلی و فرافکنی از احتمال درگیر شدن عربستان به عنوان بزرگترین کشورعربی از امواج انقلاب های مردمی.

بنا بر اعلام مقامات سعودی دستورکار اجلاس مکه حول سه محور «فلسطین، بررسی وضعیت نامناسب مسلمانان درسراسر جهان و بحران سوریه» است. اما با توجه به اهمیت و مطرح بودن مسئله سوریه، احتمالاً این موضوع در رأس امور مورد بحث قرار خواهد داشت. این درحالی است که تهران وریاض موضعی کاملا متفاوت درمورد سوریه داشته و قطعاً نمی توانند به همگرایی دراین زمینه نائل شوند. لذا حضور ایران به عنوان اصلی ترین حامی سوریه درمیان کشورهایی که اغلب به دنبال براندازی نظام سوریه هستند بسیار حائز اهمیت است.

2- اهمیت حضور ونقش ایران دراین اجلاس؛

درمورد حضور ایران در این نشست باید به نکاتی اشاره کرد که بعضاً باعث تامل و گمانه زنی های سیاسیون و اصحاب رسانه شده است.

- با احتساب این سفر، پنجمین حضور دیپلماتیک ایران در عربستان در بالاترین سطح صورت می گیرد و این درحالی است که تا کنون هیچ مقام رسمی و بلند پایه از این کشور به ایران سفر نکرده است و به لحاظ شئون دیپلماسی رفت و آمد بین کشورها باید دوطرفه باشد.

- طی هفته گذشته اجلاسی در تهران جهت یافتن راه حل برای بحران سوریه با حضوربیش از 30 کشور جهان و نمایندگان سازمان ملل برگزار گردید. اما کشور عربستان حتی در حد سفیر هم حاضر به شرکت در این اجلاس نشد. این درحالی است که حضور ایران در اجلاس مکه در بالاترین سطح دیپلماتیک در حال انجام است.

- با توجه به اجماعی که درمورد وضعیت سوریه در سطح جهانی و منطقه ای وجود دارد، نمی توان انتظار داشت که دراین اجلاس آل سعود و دیگرسران کشورهای اسلامی به تغییر موضع جدی روی آورد و به دنبال همفکری برای حل بحران سوریه به روش ایران باشند. لذا نتیجه خاصی جز رویکردهای کنونی حاصل این نشست نخواهد بود و ممکن است اتفاق نظر اعراب و سران کشورهای اسلامی دراین اجلاس در مورد وضعیت سوریه مارا درمیان افکار عمومی جهان به انزوا کشاند و ایران را به عنوان مانعی برای بهبود وضعیت سوریه به تصویر بکشند.

- از سویی دیگر برخی معتقدند حضور ایران در این اجلاس می تواند کشورمان را از انزوای نشست های مربوط به سوریه خارج کند و به عنوان یک قدرت صاحب نفوذ در این کشور، راه کارها و ایده های سیاسی خود را برای برون رفت از بحران فعلی ابراز نماید.

این اجلاس می تواند فرصتی برای ایران باشد تا از جایگاه و وضعیت سوریه درمیان مخالفان عرب و دیگر کشورها حمایت کند و مانع از افزایش فشارها بر این کشور گردد. به قولی تصور می شود تا ایران به عنوان یک آلترناتیو دراین اجلاس نقش داشته باشد.

- برخی ابراز داشته اند که حضور ایران در مکه باعث کاهش تنش های فی مابین با عربستان خواهد شد، اما باید با واقع نگری به این موضوع نگریست. درحال حاضر موضوعات مورد تنش میان ایران و عربستان به اوج خود رسیده است. مسائل مربوط به مصر، بحرین، اختلافات درعراق، لبنان و نهایتاً سوریه، باعث شده تا یخ روابط دوکشور به ضخیم ترین بخش خود برسد. از سویی دیگر عربستان، ایران را به حمایت از شیعیان شرق این کشورمتهم می کند و شمشیر اتهام را از رو بسته است، نمی توان انتظار داشت این اختلافات صرف حضور ایران در این اجلاس برطرف گردد.

به هرحال امیدواریم مسولان و تصمیم گیرندگان سیاست خارجی کشورمان سه اصل «عزت، حکمت ، مصلحت» را در این شرایط حساس مد نظر داشته باشند تا خدای ناکرده باعث متضرر شدن حیثیت و جایگاه کشورمان در منطقه نگردد